Белорусский язык

Заданні інтэлектуальнага марафону для вучняў 5-ых класаў

1. Устанавіце адпаведнасць паміж пропускамі ў словах і літарамі, якія неабходна ўставіць.

1) Ні..ымная вячэра                                                          а) літара с

2) неаб’е..джаны конь                                                      б) літара ш

3) палоль..чык градаў                                                       в) літара ж

4) цера..палосіца                                                               г) літара з

5) парэ..це хлеба                                                               д) літары шч.

 

2. Узнавіце фразеалагізмы, дапісаўшы іх канцавыя кампаненты.

1. Грушы на …….

2. Куды вочы …….

3. Хоць вока …….

4. З мухамі ў …….

5. Востры на ……..

 

3. Займеннікі, што ў дужках, запішыце ў патрэбным склоне.

Каля (мая) хаты, сустрэў (ты) на вуліцы, гаварылі аб (ты), мы ўдзячны (яны), я сказаў (ён), пабачыўся з (яны), перапытацца ў (я), настаўнік павіншаваў (мы).

 

4. Устаўце прапушчаныя літары.

Уп..ўнены, выстр..л, д..талёвы, уц..лець, кар..спандэнт, пр..м’ера, ш..пялявы, стр..ляць, д..сантнік, майст..р, ш..ры, ш..раваты, ш..сцёра.

 

5. Па лексічным значэнні трэба адгадаць слова, якое заканчваецца на –ён і запісаць яго.

1. Тысяча тысяч.

2. Цікавы нумар цыркавой або эстраднай праграмы.

3. Службовец, які разносіць паштовую карэспандэнцыю адрасатам.

4. Круглы металічны футлярык для фатаграфіі, які носяць звычайна на шыі.

5. Будынак для экспанатаў на выстаўцы.

 

6. Пададзены прозвішчы беларускіх пісьменнікаў. Замест пропускаў запішыце іх імёны.

…………..  Танк

…………..  Астрэйка

…………..  Грачанікаў

…………..  Багдановіч

…………..  Купала

…………..  Колас

 

7. Зрабіце марфемны разбор слоў.

Імянны, навакольны, паступова, бабулін, успрымуць, міжпланетны.

 

8. Пастаўце націскі ў словах.

Алфавіт, маленькі, стары, адзінаццаць, магазін, кіламетр, выпадак, ласкавы, некаторыя, крапіва.

 

9. Знайдзіце лішні элемент у пераліку і растлумачце свой выбар.

Метафара, параўнанне, аповесць, эпітэт, увасабленне.

---

Адказы 5 клас

1. 1 –д, 2 – г, 3 – б, 4 – а, 5 – в.                               (макс. 5 б.)

 

2. 1. Грушы на вярбе

    2. Куды вочы глядзяць

    3. Хоць вока выкалі

    4. З мухамі ў носе

    5. Востры на язык                                                  (макс. 5 б.)

 

3. Каля маёй хаты, сустрэў цябе на вуліцы, гаварылі аб табе, мы ўдзячны ім, я сказаў яму, пабачыўся з імі, перапытацца ў мяне, настаўнік павіншаваў нас.

( па 0,5 б. за правільны адказ, макс. 4 б.)

 

4. Упэўнены, выстрал, дэталёвы, уцалець, карэспандэнт, прэм’ера, шапялявы, страляць, дэсантнік, майстар, шэры, шараваты, шасцёра.

( па 0,5 б. за правільны адказ, макс. 6,5 б.)

 

5. 1. Мільён

    2. Атракцыён.

    3. Паштальён.

    4. Медальён.

    5. Павільён.                                                             (макс. 5 б.)

6. Максім Танк, Анатоль Астрэйка, Анатоль Грачанікаў, Максім Багдановіч, Янка Купала, Якуб Колас.                                         (макс. 6 б.)

 

7. Імянны, навакольны, паступова, бабулін, успрымуць, міжпланетны.

(па 0,5 б. за правільны адказ, макс. 3 б.)

 

8. Алфавіт, маленькі, стары, адзінаццаць, магазін, кіламетр, выпадак, ласкавы, некаторыя, крапіва.                                      (макс. 5 б.)

 

9. Аповесць – гэта празаічны жанр, усё астатняе –сродкі  мастацкай выразнасці.

( 1 б. за выбранае слова і 1 б. за тлумачэнне; макс. 2 б.)

Усяго 41, 5 б.

---

Заданні інтэлектуальнага марафону для вучняў 6-ых класаў

1. Размяркуйце словы ў табліцу

Утвораныя бяссуфіксным спосабам	Невытворныя словы

Алень, высь, шчыры, ход, дом, выдых, сінь, добры, вываз, перакос, хто, набор, малако.

2. Запішыце словы ў алфавітным парадку, пастаўце націскі:

Вусы, пісьменнасць, брыкацца, засцежка, учадзець, рассячы, абкапаны, спіна, гушкаць, кухар, закрутка, мігаць, супавы, катаваць.

3. Да назоўнікаў мужчынскага роду падбярыце адпаведнікі жаночага роду:

Леў, кот, бык, кабан, селязень, конь, воўк, голуб, баран, гусак.

4. Устаўце ў словах прапушчаныя літары е або я

П..руанец, з..л..нець, л..генда, аб’..днанне, б..злюдны, б..рвяно, п..чора, л..дз..нец, сн..гавы, м..тал, г..н..рал, в..дро, н..смелы, к..раміка, выл..цець.

5. Якіх слоў не хапае ў паэтычных радках Алеся Ставера?

Каб любіць Беларусь нашу _____________ ,

Трэба ў ____________ краях пабываць.

Разумею цяпер, чаму з _________

Жураўлі на ___________ ляцяць.

Што ім тыя пагоды ______________ !

Што ім __________ _______________ рай,

Калі клічуць іх далі ____________

І ____________ ______________ край!

6. Выпішыце назоўнікі, якія ў родным склоне маюць канчатак –у.

Вопыт, выбар, выхад, манітор,  эффект, вынік, інстытут, чалавек, рамантызм, грукат, філолаг, нож, дзейнік, камітэт, мёд, Гомель.

7. Замяніце фразеалагізмы адпаведнымі па сэнсе словамі.

Да твару –

Паехаць са смеху –

Галаву скласці –

Пускаць туман у вочы –

Плячо ў плячо -

8. Замяніце словазлучэнні тыпу “наз.+наз.” сінанімічнымі словазлучэннямі “прым.+наз.”

Узор: хатка зайца – зайцава хатка.

Скура барана, логава ваўка, прыпасы вавёркі, ход мураша, нара лісы, розум курыцы, хата рыбака, ліст сына, ласка маці, стол бацькі, прапанова старшыні.

---

Адказы 6 клас

 1.

Утвораныя бяссуфіксным спосабам	Невытворныя словы
Высь, ход, выдых, сінь, вываз, перакос, набор	алень, шчыры, дом, добры, хто, малако

(па 0,5 б. за правільны адказ, макс. 6,5 б.)

 2. Абкапаны, брыкацца, вусы, гушкаць, закрутка, засцежка, катаваць, кухар, мігаць, пісьменнасць, рассячы, спіна, супавы, учадзець.

(па 0,5 б. за націскі і да ўсяго + 1 б., калі словы правільна размешчаны па алфавіце, макс. 8 б.)

 

3. Львіца, кошка, карова, свіння, качка, кабыла, ваўчыца, галубка, авечка, гусь.

( па 0,5 б. за прав. адказ, макс. 5 б.)

4. Перуанец, зелянець, легенда, аб’яднанне, бязлюдны, пячора, ледзянец, снегавы, метал, генерал, вядро, нясмелы, кераміка, вылецець.

(па 0, 5 б. за правільна напісанае слова, макс. 7,5 б.)

Каб любіць Беларусь нашу мілую,

Трэба ў розных краях пабываць.

Разумею цяпер, чаму з выраю

Жураўлі на Палессе ляцяць.

Што ім тыя пагоды паўднёвыя!

Што ім пышны платанавы рай,

Калі клічуць іх далі сасновыя

І азёрны рабінавы край!

(па 0,5 б. за прав. адказ, макс. 5 б.)

 

6. Вопыту, выбару, выхаду, эфекту, выніку, рамантызму, грукату, мёду.

(па 0,5 б. за прав. адказ, макс. 4 б.)

 

7. Да твару – прыгожа, паехаць са смеху – рассмяяцца, галаву скласці – загінуць, пускаць туман у вочы – хлусіць, плячо ў плячо – побач.

(макс. 5 б. )

8. Баранова скура, воўчае логава, вавёрчыны прыпасы, мурашыны ход, лісіная нара, курыны розум, рыбакова хата, сынаў ліст, матчына ласка, бацькаў стол, старшынёва прапанова.

(па 0,5 б. за правільна ўтвораны прыметнік,  макс. 5,5 б.)

Усяго 46,5 б.

---

Заданні інтэлектуальнага марафону для вучняў 7-ых класаў

 

1. Утварыце прыметнікі з суфіксам –ск-.

Орша, Свіслач, Адлер, Багдад, Казань, Беласток, Місісіпі, Швецыя, Арарат, Гарадок.

 

2. Размяжуйце словы ў два слупкі: з ў і з у.

Фра.., а..дыторыя, а..л, кло..н, соцы..м,  ..ладзімір, ва ..ніверсітэце, прывезлі ..нты, часопіс “Полымя” ..знагародзілі, ток-шо.., шэдэ..р, натары..с, шо..к, А..стрыя, па-..чарашняму, ліноле..м, ма..р.

 

 

3. Выпішыце назоўнікі, якія ў родным склоне маюць канчатак –у.

Зерне, запавет, агрэст, вожык, адвар, перац, хлеб, кран, люд, холад, адкос, адрасант, краявід, катэт, грып, апетыт, багаж, бокс, сівер.

 

4. Узнавіце вядомыя фразеалагізмы (не хапае дзеясловаў), растлумачце іх сэнс.

….  Са смеху; язык  …; …. паклоны;  … вуха востра;  … туман у вочы;  … на сёмым небе; … вочы; … на галаве;  …. каніцель.

 

5. Выпішыце словы, утвораныя прыставачна-суфіксальным спосабам і разбярыце іх па саставе.

Авансаваць, агаласіць, адсвістаць, блінчык, выпаражніць, дажаўта, заараць, зраўняць, намасліць, настукаць, нядужаць, падслініць, пажартаваць, похапкам.

 

6. Да запазычаных слоў падбярыце сінонімы, запішыце іх парамі.

Афіша, вернісаж, калекцыянер, антракт, прэзент, эвалюцыя, асістэнт, унікальны, анархія.

 

7. Запішыце словы, у якіх дапушчаны арфаграфічныя памылкі, правільна.

Горач, літаратэр, вадаправод, мнагаслоўе, смятанковы, пяцімінутны, зменьшыць, заснежаны, ліліпутцкі, суперінфекцыя, высці, зымшэць, двухрадкоў’е, міл’ённы.

 

8. Дайце адказ, прадоўжыўшы сказы.

1. Гукавыя паўторы ў мастацкай мове, якія ўзмацняюць яе мілагучнасць і сэнсавую выразнасць – гэта ……

2. Урачыста-жалобны літаратурны або музычны твор, прысвечаны памяці загінулых – гэта …….

3. Заключная частка твора, у якой паведамляецца пра тое, што адбывалася пасля асноўнага дзеяння – гэта ……..

4. Такое апісанне знешнасці персанажа, якое характарызуе яго як чалавека – гэта …….

---

Адказы 7 клас

1. Аршанскі, свіслацкі, адлерскі, багдадскі, казанскі, беластоцкі, місісіпскі, шведскі, арарацкі, гарадоцкі.

(па 0,5 б. за правільны адказ, макс. 5 б.)

2. Аўдыторыя                                                              фрау

    Клоўн                                                                       аул

    Ва ўніверсітэце                                                        соцыум

    Часопіс “Полымя” ўзнагародзілі                            Уладзімір

    Шэдэўр                                                                      прывезлі унты

    Шоўк                                                                          ток-шоу

    Аўстрыя                                                                     натарыус

    Па-ўчарашняму                                                         лінолеум

    Маўр

(па 0,5 б. за правільны адказ, макс. 8,5 б.)

 

3. Запавету, агрэсту, адвару, перцу, люду, холаду, адкосу, краявіду, грыпу, апетыту, багажу, сіверу, абеду, велакросу, дыспуту, кірмашу.

(па 0,5 б. за слова, макс. 8 б.)

4. Паехаць са смеху - рассмяяцца, язык прыкусіць - замаўчаць, біць паклоны - кланяцца, трымаць вуха востра – быць пільным, пускаць туман у вочы - хлусіць, быць на сёмым небе – радавацца, мазоліць вочы – дакучаць, хадзіць на галаве – дурэць, сваволіць, цягнуць каніцель – займацца чым-небудзь нудным, аднастайным.

(па 0,5 б. за ўстаўленае слова і па 0,5 б. за тлумачэнне, макс. 9 б.)

5. Агаласіць, выпаражніць, дажаўта, намасліць, нядужаць, похапкам.

(па 0,5 б. за выпісанае слова і па 0,5 б. за разбор, макс. 6 б.)

6. Афіша – аб’ява, вернісаж – выстава, калекцыянер – збіральнік, антракт – перапынак, прэзент – падарунак, эвалюцыя – развіццё, асістэнт – памочнік, унікальны – выключны, анархія – беспарадак.

( па 0,5 б. за слова, макс. 4,5 б.)

7. Горыч, літаратар, водаправод, сметанковы, зменшыць, ліліпуцкі, выйсці, двухрадкоўе, мільённы.

( па 0,5 б. за слова, макс. 4,5 б.)

8. 1. Гукапіс

    2. Рэквіем

    3. Эпілог

    4. Партрэт

(па 0,5 б. за слова, макс. 2 б.)

Усяго 47,5 б.

---

Заданні інтэлектуальнага марафону для вучняў 8-ых класаў

1.Запішыце, як адным словам беларусы называюць:

А) парное молоко –

Б) второй завтрак –

В) овечья шерсть –

Г) молодой месяц –

Д) горшок с узким горлом –

2. Узнавіце фразеалагізмы, дапісаўшы прапушчаныя займеннікі:

А) Зарубіць ______ на носе.

Б) Чуць на _____ вушы.

В) Не з ________ рукамі.

Г) На  ________ лады.

Д) Скінуць з ________ ветхага Адама.

Е) Перарабіць на ______ капыл.

3. Устанавіце адпаведнасць паміж выдзеленымі ў сказах словамі і часцінамоўнай прыналежнасцю. Адказ запішыце ў выглядзе “літара – лічба”.

А. Бацька з маці вярнуліся тады, калі на вуліцы сцямнела.	1) прыслоўе
Б, Дзяўчыну непакоіла думка: а што, калі Максім сёння не прыедзе?	2) займеннік
В. Што не ў меру, тое ў шкоду.	3) прыназоўнік
Г. У той час, калі буяла на вуліцы вясна, сустрэла Вера сваё каханне.	4) злучнік
Д. Акрамя дзяцей, у хаце не было нікога.	5) часціца

Адказ: А - , Б - , В -, Г -, Д –

4. Выпішыце назоўнікі, якія ў родным склоне маюць канчатак –а:

Абвоз, абрад, бейсбол, вапняк, невук, падручнік, вінаград, праект, мармелад, адказчык, закутак, фінал, конезавод.

5. Знайдзіце памылкі ў імёнах пісьменнікаў, запішыце правільны варыянт:

Васіль Навуменка, Пятро Шамякін, Якуб Барадулін, Васіль Карамазаў, Георгій Дудараў, Мікалай Быкаў, Сцяпан Мележ, Алесь Панчанка, Кузьма Коршак, Мікола Грамовіч, Змітрок Трус.

6. Укажыце, якія гукі абазначаюць выдзеленыя літары:

Пад’ём, ясень, жалеза, шчаўе, хусцінка, апранаешся, прэзентацыя, лёгка, зжаць, у вопратцы, брат ішоў, просьба, на імяніны, малацьба, цвёрды.

7. Перакладзіце словазлучэнні на беларускую мову:

По моему мнению –

Топить печь –

В последнее время –

По случаю праздника –

Не выполнить из-за лени -

8. Дайце адказ, прадоўжыўшы сказы.

1. Трохскладовая стапа з націскам на другім складзе - гэта ……

2. Асоба, ад імя якой вядзецца аповед, -  ……………..

3. Складаная будова літаратурнага твора, размяшчэнне і спалучэнне яго частак, раздзелаў, эпізодаў, сцэн -  …………………

4. Адзін з найважнейшых прыёмаў стварэння мастацкага вобраза ў літаратуры – гэта …..

---

Адказы 8 клас

 

1. а) Сырадой, б) падабед; в) воўна; г) маладзік; д) гляк. (макс. 5 б.)

 

2. 1) сабе; 2) свае; 3) тваімі; 4) усе; 5) сябе; 6) свой.

(па 0,5 б. за правільны адказ, макс. 3 б.)

3. А – 4, Б – 3, В – 2, Г – 1, Д – 5.  (макс. 5 б.)

 

4.Бейсбол, невук, падручнік, праект, адказчык, закутак, конезавод.

(макс. 3,5 б)

 5. Іван Навуменка, Іван Шамякін, Рыгор Барадулін, Віктар Карамазаў, Аляксей Дудараў, Васіль Быкаў, Іван Мележ, Пімен Панчанка, Аляксей Коршак, Іван Грамовіч, Паўлюк Трус.

(макс. 5,5 б.)

 6. Пад’ём – й’о, ясень – й’а, жалеза – э, шчаўе – й’э, хусцінка – с’, апранаешся – с’, прэзентацыя – й’а, лёгка – х, зжаць – ж, у вопратцы – ц, брат ішоў – ы, просьба – з’, на імяніны – й’, малацьба – дз’, цвёрды – ц’.

(макс. 7,5 б.)

 

7. На маю думку

    Паліць у печы

    Апошнім часам

    З нагоды свята

    Не выканаць праз ляноту                                                                 (макс. 5 б.)

 

8. 1. Амфібрахій

    2. Апавядальнік

    3. Кампазіцыя

    4. Троп                                                                                               (макс. 2 б.)

Усяго 36,5 б.

раскрыть » / « свернуть

ШКОЛЬНАЯ АЛІМПІЯДА ПА БЕЛАРУСКАЙ МОВЕ 5 КЛАС

1.Выдзелiце граматычную аснову. Якiмi часцiнамi мовы выражаны дзейнiк i выказник?

Высока ў небе плануюць буслы.

Я ўвесь час адчуваю ўдзячнасць сваім бацькам

За лесам устае залатое сонейка      (3 б.)

2.Запішыце правільна словы .

Паштал…ён,  сузор…е, вераб…і , салау…і, б…яграфія, б…ёлаг, пя…чаны, л…снічоўка, т…атр, п…шта.

(0,5б. за правільнае слова)

3.Е ці Я? Устаўце патрэбную литару.

Л…док, цец…рук, л…снік, ве…ць, г…рой, г…нерал, кал…ктыў, с…анс, св…тлець, л…док.

( 4 б. )

4. Запішыце словы па – беларуску: семья, жизнь, внук, судья, урожай, березка, аквариум, озеро, наука, пауза, здоровье, театр, медь, железо.

5. Выбярыце з дадзеных спалучэнняў слоў фразеалагізмы. Растлумачце іх значэнне.

Кляваць носам, кляваць зерне, увайсці у становішча, увайсці ў пакой, разводзіць рукамі, развадзіць масты,

1 б.фразеалагізм

1 б. за тлумачэнне

6. Запішыце нумары сказаў у такой паслядоўнасці, каб атрымаўся тэкст.

1. З мяккай    журбой любуешся гэтым залатым дажджом восені

2. У ім не чуваць нават подыху ветрыку.

3. Аслаблае лісце зрываецца з дрэў і ціха кладзецца на зямлю.

( 7б. )

7.Запішыце словы па-беларуску.

Верба, четырнадцать, ненависть, скворец, морковь, созвездие.

1 правільны-0,5б.

---

ШКОЛЬНАЯ АЛІМПІЯДА ПА БЕЛАРУСКАЙ МОВЕ 6 КЛАС

1. Устауце прапушчаныя літары.

Камен…чык, н…навісць, в…даправод, бе…карысны, гарад…кі, палымя…ы, ч…тыры, дзвесц…, в…семсот, абедз…вума.

1 правільны адказ – 0.5 б.

2. Запішыце па-беларуску.

Охотничья собака -       открытая дверь -

молодой жеребенок -           нестерпимая боль -                                    хорошее поведение-  заболеть гриппом -

1 правільны адказ – 1 б.

3..Перакладзіце на беларускую мову звароты і формы  ветлівасці.

Бабушки и дедушки, дяденьки и тётеньки !

Простите, можно вас спросить?

Будьте добры, дайте мне вилку.

Не забывайте нас!

Я уверен, что мы будем плодотворно сотрудничать!

Идите  осторожно, здесь высокие ступеньки.

1 правильны адказ – 1б.

4.Утварыце словазлучэнні, лічэбнікі запісвайце словамі.

2 (вузкая сцежка ), сустрэцца з 3 ( аднакласнік ), 4 ( сані), звыш 289, каля 76.

1 правільны адказ - 1б.

5. Запішыце сказы у такім парадку, каб атрымаўся тэкст.

1. Але памыляецца той, хто думае, што вароны – няскладныя прастафілі.

2.Пра варон звычайна гавораць як пра дурных і нездагадлівых птушак.

3.Вароны не нападаюць толькі на моцных і спрытных звяроў.

4.Вароны часта крадуць ў няўважлівых птушак яшчэ не апераных птушанят, з‘ядаюць маленькіх лясных жывёлінак, не абароненых ад крылатага драпежніка.

3 б.за тэкст

---

ШКОЛЬНАЯ АЛІМПІЯДА ПА БЕЛАРУСКАЙ МОВЕ 7 КЛАС

1. Пастаўце націск ў словах.

Выпадак, гліняны, дачыста, крыху, мабыць, рамень, садавіна.

0,5 б.прав.адказ

2. Вызначце род назоунікаў.

Пыл, стэп, медаль, сабака, шынэль, палын, цень, мазоль, боль, подпіс, шымпанзэ, гусь.

0,5 б прав.адказ

3.Абазначце сказы, ў якіх дзеепрыметны зварот патрэбна выдзеліць коскамі.

А) Пясчаны шлях насыпаны ўзбоч чыгункі вядзе ў лес і мястэчка.

Б) Не расшпільваючы кажушка Рыбак паныла апусціўся на зляжалую ад сырасці салому.

В) Думкі закінутыя ў душу Лабановіча нелегальнай брашурай не давалі яму спакою.

Г) Над Прыпяццю сінее лес, адтуль нясе густым водарам сатканым з паху хвоі.

Д) Пабітая на калдобіны вуліца ў гэтым месцы як бы разгаліноўваецца, атрымліваецца дзве вуліцы.

0,5 б. за кожны сказ

4.Пры дапамозе суффікса - ск  - утварыце прыметнікі

Хатынь, ліпень, ткач, завод, Смаргонь, Палессе, швед, людзі, сакавік, таварыш.

0,5 б. за кожнае слова

5.Перакладзіце словазлучэнні на беларускую мову.

Три долгих года, шутить над ним, ходить по комнатам, заболеть гриппом, пойти за водой, благодарить родителей, заведующий кабинетом, жениться на соседке, два раза в неделю, быстрей меня.

За кожнае словазл. 1б.

6.Адзначце словазлучэнні, у якіх дапушчана памылка ў дапасаванні прыметніка да назоўніка. Запішыце словазлучэні  правільна.

Майскі квецень, доўгая цень, бездапаможная бусляня, лёгкая поступ, неразборлівая поступ, лясны глуш, балючая мазоль, высокі насып, свежая салата, травяная шампунь.

За кожнае словазл.-0,5б.

---

ШКОЛЬНАЯ АЛІМПІЯДА ПА БЕЛАРУСКАЙ МОВЕ 8 КЛАС

1.Устауце патрэбныя літары і запішыце словы.

Чамус..ці, як(жа), бе..сістэмна, натхнён..а, па(добраму), старан..а,                           абы(як), сён..яшні, як(небудзь),мен..ш.

1 бал

2.Згрупуйце словы па колькасці гукаў у канчатках.

Армія, дом, дрэва, лес, мара, печ, працую, сабака, синяга.

0,5 б.слова

3.Дапішыце прапушчаныя  канчаткі.

Паутар.. тыдня, тры нов.. кніг.., дзве цэл..  і чатыры дзесят.., трыццаць чатыры рубл.., сто два вучн.., чатыры доўг.. кіламетр.., шост.. верасня, цэл.. два гад.. .

1 слова-05б.

4.Раскрыць дужкі  і запісаць словы з НЕ разам ці асобна.

Адзнака (не) выпраўлена, абсалютна (не)распрацаваная тэма, (не) міласэрныя словы, далёка (не) поўны адказ, (не)горшы, (ня) гледзячы на дождж, (не)пагода, (не)льга, (не)куды.

1 слова -0,5б.

5. Вызначце словы, утвораныя суфіксальным спосабам.

Бясцэнны, бясстрашна, ваджэнне, выстава, годнасць, захоп, блізка, вычытаць, садоўнік, калісьці, светла-зялёны.

1 слова 0,5б.

6.Перакладзице  спалучэнні  слоў  на беларускую мову.

Благодарить друга, смеяться над сестрой, выкосил раньше всех, пошёл за маслом, два раза в день, стоять у микрофона, по весне, жить по соседству, дорожка через лес, как сквозь сон, горькая полынь, высокий тополь.

1 слова 0,5б.

7. Выпішыце нумары сказаў, дзе патрэбна  паставіць працяжнік.

1. Гэтыя кнігі вашы.

2. Бацька быў супраць.

3. Грыбоў хоць касой касі.

4. Ён хлопец вясёлы.           1 сказ  1 бал.

8. Падбярыце сінонімы да запазычаных слоў: актуальны, антракт, трыумф, фінал, эрудыцыя, пасіўны.

1 слова 0,5б.

---

ШКОЛЬНАЯ АЛІМПІЯДА ПА БЕЛАРУСКАЙ МОВЕ 9 КЛАС

Выпішыце словы, у якіх колькасць гукаў і літар не супадае.

Ехаць, дзверы, бераг, мёд, маёр, носьбіт, аб’ект, весялосць, лью, мельхіёр, снег, агледзься, жыццё, маё, дзьме, салаўі.

Спішыце і пастаўце націск у словах.

Пасланец, рэмень, супавы (набор), цяжар, трапеза, фурман, слабы, навіна, мысленне, наспех, мармур, металургія, камбала, валавы (даход), гліняны, аберуч.

Устаўце, дзе трэба, прапушчаныя літары.

Д_фект, лат_рэя, р_корд, ц_на, р_гіён, ш_дэўр, ч_снок, рэш_та, інт_лігенцыя, гор_ч, р_акцыя, хр_стаматыя, ш_разём, гл_ток, інж_нер, ч_рада.

Перакладзіце словазлучэнні на беларускую мову.

Золотая медаль, нестерпимая боль, дорожная пыль, говорить о своих планах, читать про себя, два раза в месяц.

Знайдзіце граматычную памылку, звязаную з ужываннем ступені паранаўнання прыметніка, запішыце правільна.

1. Нашы дзяўчаты, бадай, прыгажэйшыя за вашых.

2. Нікога, даражэйшага за маці, у мяне няма.

3. На свеце лепшага кутка няма за той, дзе маці нарадзіла.

4. Сяброўства часам мацней за сваяцтва.

Знайдзіце памылкі ў дапасаванні і кіраванні і, выправіўшы іх, запішыце сказы.

Тоні было няёмка за свій страх, яна смяялася над сабой.

Ці забудзеш на нашу сустрэчу?

Над крутым берагам стаяць тры высокіх дубы.

Маці адправіла мяне за бацькам, які сек дровы на двары.

Вызначце, якім членам сказа з’яўляецца выдзеленае слова (спалучэнне слоў).

Забыўся старэнькі, як некалі ён трымаўся за шнур свой упарта.

Разнеслася гучнае “ўра”.

Тут коннік скок у сядло.

Яны ведалі яго ахілесаву пяту.

Спевы птушак напоўнілі гаі.

Знайдзіце і выпраўце памылкі абумоўленыя няправільным дапасаваннем выказніка да дзейніка.

Усяго тры сусттрэчы адбыліся.

Мінулі дзесяць гадоў пасля таго, як мы закончылі школу.

Шасцёра малых сядзелі ў хаце.

Мноства чутак пайшлі па свеце.

Прафесар Загародская падрыхтаваў новую манаграфію.

У якім сказе паміж дзейнікам і выказнікам не трэба ставіць працяжнік.

Даўжыня поля трыста метраў.

Наша хата дзесятая ад клуба.

Літаратура від мастацтва.

Красавік гэта час аднаўлення жыцця.

Гасцінны народ палішукі.

Вызначце тып і стыль тэксту. Абгрунтуйце свій выбар.

Часам можна пачуць разважанні або нават спрэчкі: як разумець слова Радзіма, што гэта такое для чалавека – Радзіма? Ці гэта ўся неабсяжная краіна ад акіяна да акіяна, ад мяжы да мяжы, ці тая вёска, дзе рачулка між вербалозаў падбягала да тваіх ног у маленстве, ці можа нават хаціна з чатырох сцен, дзе маці гушкала на руках?

---

раскрыть » / « свернуть

ШКОЛЬНАЯ АЛІМПІЯДА ПА БЕЛАРУСКАЙ МОВЕ 10 клас

Выпішыце словы, у якіх колькасць гукаў і літар не супадае.

Ехаць, дзверы, бераг, мёд, маёр, носьбіт, аб’ект, весялосць, лью, мельхіёр, снег, агледзься, жыццё, маё, дзьме, салаўі.

Спішыце і пастаўце націск у словах.

Пасланец, рэмень, супавы (набор), цяжар, трапеза, фурман, слабы, навіна, мысленне, наспех, мармур, металургія, камбала, валавы (даход), гліняны, аберуч.

Устаўце, дзе трэба, прапушчаныя літары.

Д_фект, лат_рэя, р_корд, ц_на, р_гіён, ш_дэўр, ч_снок, рэш_та, інт_лігенцыя, гор_ч, р_акцыя, хр_стаматыя, ш_разём, гл_ток, інж_нер, ч_рада.

Перакладзіце словазлучэнні на беларускую мову.

Золотая медаль, нестерпимая боль, дорожная пыль, говорить о своих планах, читать про себя, два раза в месяц.

Знайдзіце граматычную памылку, звязаную з ужываннем ступені паранаўнання прыметніка, запішыце правільна.

1. Нашы дзяўчаты, бадай, прыгажэйшыя за вашых.

2. Нікога, даражэйшага за маці, у мяне няма.

3. На свеце лепшага кутка няма за той, дзе маці нарадзіла.

4. Сяброўства часам мацней за сваяцтва.

Знайдзіце памылкі ў дапасаванні і кіраванні і, выправіўшы іх, запішыце сказы.

Тоні было няёмка за свій страх, яна смяялася над сабой.

Ці забудзеш на нашу сустрэчу?

Над крутым берагам стаяць тры высокіх дубы.

Маці адправіла мяне за бацькам, які сек дровы на двары.

Вызначце, якім членам сказа з’яўляецца выдзеленае слова (спалучэнне слоў).

Забыўся старэнькі, як некалі ён трымаўся за шнур свой упарта.

Разнеслася гучнае “ўра”.

Тут коннік скок у сядло.

Яны ведалі яго ахілесаву пяту.

Спевы птушак напоўнілі гаі.

Знайдзіце і выпраўце памылкі абумоўленыя няправільным дапасаваннем выказніка да дзейніка.

Усяго тры сусттрэчы адбыліся.

Мінулі дзесяць гадоў пасля таго, як мы закончылі школу.

Шасцёра малых сядзелі ў хаце.

Мноства чутак пайшлі па свеце.

Прафесар Загародская падрыхтаваў новую манаграфію.

У якім сказе паміж дзейнікам і выказнікам не трэба ставіць працяжнік.

Даўжыня поля трыста метраў.

Наша хата дзесятая ад клуба.

Літаратура від мастацтва.

Красавік гэта час аднаўлення жыцця.

Гасцінны народ палішукі.

Вызначце тып і стыль тэксту. Абгрунтуйце свій выбар.

Часам можна пачуць разважанні або нават спрэчкі: як разумець слова Радзіма, што гэта такое для чалавека – Радзіма? Ці гэта ўся неабсяжная краіна ад акіяна да акіяна, ад мяжы да мяжы, ці тая вёска, дзе рачулка між вербалозаў падбягала да тваіх ног у маленстве, ці можа нават хаціна з чатырох сцен, дзе маці гушкала на руках?

---

ШКОЛЬНАЯ АЛІМПІЯДА ПА БЕЛАРУСКАЙ МОВЕ 11 клас

1.З наступных варыянтаў вымаўлення  выпішыце нарматыўныя:

а) пака[зч]ык – пака[сч]ык – пака[шч]ык;

б) пе[нс’]ія – пе[н’с’]ія;

в) бацька [й] сын – бацька [і] сын;

г) [б’эз] ласкі  -  [б’аз] ласкі;

д) [шч]ар[сц’в’]ець – [сч]ар[с’ц’в’]ець – [шч]ар[с’ц’в’]ець.                 1 правільны адказ – 1б.

2. Падбярыце беларускія адпаведнікі да слоў:

а) плебісцыт;

б) мізантроп;

в) рэнегат;

г) санкцыя;

д) філантроп.                                                                                             1 правільны адказ – 1б.

3.З наступных слоў выпішыце адушаўлёныя назоўнікі:

атрад, лялька, вучань, галлё, беларус, тапелец, рамонак, ружа, заяц (цацка), карп (заліўное),

лёд, чорт, локшына, туз, золак, кажан.                                               1 правільны адказ – 1б.

4. Запішыце назвы пяці кветак, што растуць на беларускай зямлі, з дапасаванымі да назоўнікаў

прыметнікамі, якія абазначаюць колер (розны для кожнай кветкі) і іншыя (розныя) прыметы.     1б.

5. Запішыце да наступных словазлучэнняў рускай мовы адпаведныя словазлучэнні беларускай мовы:

а) своими ушами слышать;

б) прийти за умным советом;

в) издеваться над животным;

г) ухаживать за больными;

д) ярче солнца.                                                                                            1 правільны адказ – 1б.

6. Выпішыце сказы, у якіх усе самастойныя часціны мовы маюць толькі корань у аснове:

а) Сіняя гладзь вады.

б) Ззяе месяц.

в) Зіхацяць зоры.

г) Бусел клякоча гучна і часта.

д) На беразе растуць дубы.

е) З рэчкі пацягнула холадам.                                                                   1 правільны адказ – 1б.

7. Запішыце слова, якое прапушчана ў фразеалагізме:

а) нікому ... не запарушыць;

б) хоць ... збірай;

в) як карова ... злізала;

г) відаць ... па халявах;

д) камар ... не падточыць.                                                                          1 правільны адказ – 1б.

8. Спішыце сказы, выбраўшы адпаведнае слова ў дужках:

а) Незнаёмы паглядзеў на мяне цёплымі (бацькоўскімі, бацькаўскімі) вачыма.

б) Работа самыя лепшыя, самыя (дзейныя, дзейсныя) лекі ад усякае раны.

в) Грышка (нарэзаў, парэзаў) бярозавых дубцоў і пачаў вязаць венік.

г) У дарозе мы былі ўжо (чатыры суткі, чацвёра сутак).

д) (Адрасат, адрасант) адправіў карэспандэнцыю своечасова.                1 правільны адказ – 1б.

9. Вызначце, у якіх сказах дапушчаны памылкі, і запішыце выпраўленыя варыянты:

а) І расце Кастусь няўмекай, бо адольвае яго лянота.

б) Сёння на кухні дзяжурыць Люся, малады сяржант медыцынскай службы.

в) “Гэта не качка, а дзікі гусь”, - пярэчыць Зоська.

г) Я болей гляджу на грыбы, чым сябе пад ногі.

д) “Дуб, унучак, цвярдзейшы ад клёна”, - кажа дзед.                                   1 правільны адказ – 1б.

10. Графічна абазначыць, якімі членамі сказа з’яўляюцца падкрэсленыя словы і спалучэнні слоў:

а) І здаецца зноўку – еду я дадому пераведаць родных, блізкіх, дарагіх.

б) Незнаёмы даў “дзень добры”.

в) У беларускай мове літара я пішацца ў першым складзе перад націскам.

г) Па тэлевізары паказвалі “Вечны кліч”.

д) “Што пасееш, тое і пажнеш” – мудрая прыказка.                                        1 правільны адказ – 1б.

11. Пастаўце, дзе патрэбна, знакі прыпынку і запішыце, чым ускладнены кожны сказ.

а) Спалоханае хмарай над гумном кружылася крычала вараннё.

б) Малы хлапчук унучак дзедаў сядзеў на возе.

в) Здаецца ўвесь поплаў звініць спявае.

г) Давайце добрыя сябры пагутарым аб шчасці.

д) Людзі а іх тут было багата проста за жываты хапаліся ад смеху.

1 правільны адказ – 1б.

( 0.5б. – знакі прыпынку; 0.5б. – тлумачэнне)

раскрыть » / « свернуть